Tvrđava u Ramu

Ramska tvrđava se nalazi u istoimenom selu, smeštenom na obali Dunava, između Kostolca i Velikog Gradišta, nedaleko od antičkog utvrđenja Lederata. Tvrđavu Ram su sagradili Turci 1483. godine da bi osnažili odbranu granice između Smedereva i Golupca od ugarskih upada. 

Stratešku važnost ovo utvrđenje je imalo samo do 1521. godine, kada su se proširile granice turske imperije na sever, pa je ono izgubilo svoj značaj kao pogranična tvrđava. Tokom XVlll stoleća, u austro - turskim ratovima, ono je ponovo bilo strateški značajno uporište, a zatim je život u njemu lagano zamirao, sve do prve polovine XIX veka, kada su ga Turci napustili.

Ram je izrazito vojničko utvrđenje, sagrađeno u vreme pune primene vatrenog oružja i nosi odlike artiljerijske tvrđave. I pored toga u njemu se prepoznaju oblici starijih fortifikacija. Trvđava je nepravilne petostrane osnove sa kulama na uglovima. Kule su različitog oblika, ali su istovetne po ukupnom odbrambenom i arhitektonskom rešenju. Imaju prizemlje, dva sprata i platformu oivičenu zupcima.

 Na svakom spratu nalaze se po tri zasvedene topovske niše i jedno zidano ložište. Svojom veličinom i izgledom izdvaja se ulazna kula. koja ima tri sprata i dve platforme sa zupcima. Kule povezuju bedemi u kojima se nalazi po jedan topovski otvor. Na bedeme se izlazilo zidanim stepeništem, odakle se moglo ući u kule. Oko tvrđave je postojao i niži spoljni bedem sa skrivenim putem, kao i rov, preko koga se mostom stupalo do kapije.

Tvrđava u Ramu predstavlja jedan od najranijih primera ranoartiljerijskih utvrđenja u Srbiji. Po načinu građenja ona se bitno ne razlikuje od starijih ostvarenja vojne arhitekture, a spoljnom obradom zidova odslikava vizantijske tradicije. Glavnu inovaciju predstavljaju posebno građeni topovski otvori raspoređeni u okviru bedema i kula, koji ukazuju na aktivnu primenu artiljerije u sistemu odbrane.

U razdoblju turske vlasti oko tvrđave se razvilo civilno naselje, o čemu danas svedoče ostaci jednog amama i karavansaraja . Iako je relativno dobro očuvana, tvrđava u Ramu je i zložena tihom propadanju u očekivanju otpočinjanja konzervatorskih radova.

Sredinom novembra 2018. godine završena je četvrta faza arheoloških istraživanja i druga faza obnove tvrđave Ram, koja se nalazi na obali Dunava, nedaleko od Velikog Gradišta. Radove na obnovi Ramske tvrđave izvodila je turska firma ABMA Restaurasion uz konzervatorski nadzor Regionalnog zavoda za zaštitu spomenika kulture Smederevo, a finansijska sredstva obezbedila je Turska agencija za međunarodni razvoj i saradnju (TIKA). Ovogodišnja sezona istraživačkih i konzervatorsko-restauratorskih radova trajala je devet meseci, uz angažovanje velikog broja stručnjaka, majstora i fizičkih radnika iz Republike Srbije i Republike Turske.

 

Dopisano 27.7.2019.

Završetak radova - Jul 2019. godine