Golubačka tvrđava

    

     Srednjovekovno utvrđenje u Golupcu podignuto je početkom XIV veka kao važno uporište za odbranu granice i pograničnih oblasti. Položaj na ulazu u Đerdapsku klisuru, na strmim liticama Ridana, bilo je za to najpodesnije. Najvišim delovima utvrđenja gotovo da je nemoguće prići. a stenoviti teren je onemogućavao potkopavanja bedema i kula. Jedini pristup tvrđavi je sa zapada, pa su svi elementi odbrane istureni ka toj strani. 

 
      Tvrđava je prvobitno građena za odbranu hladnim oružjem, što se ogleda u visokim četvorougaonim kulama i masivnim bedemima sa zupcima i strelnicama. Pronalazak baruta i razvoj ratne tehnike uslovili su naknadno utvrđivanje Golupca, obziđivanje četvorougaonih kula i izgradnju topovske kule na obali Dunava.

 

     U planu utvrđenja jasno se uočavaju dve celine - unutrašnje i spoljno utvrđenje, čije se kule i bedemi lepezasto spuštaju od najviše tačke na kojoj je donžon, sve do obale Dunava. Ispred najnižeg dela utvrđenja je vodeni rov preko koga se mostom stizalo do kapije. Kapija je, na žalost, uništena probijanjem bedema i savremenog puta kroz tvrđavu. Gornji prostor unutrašnjeg utvrđenja sa donžonom i tri kule predstavlja zasebnu fortifikacionu celinu. U njemu su očuvani ostaci jedne veće stambene građevine uz glavnu kulu - donžon, zatim žitnice i verovatno cisterne.

      U donjoj četvorougaonoj kuli, na prvoj etaži, nalazila se kapela. Pretpostavlja se da je ovaj utvrđeni kompleks najstariji deo golubačkih fortifikacija. Spoljno, ili prednje utvrđenje izdvaja se svojom veličinom i ono je bilo takođe podeljeno na dve celine. U priobalnom prostoru nalazilo se pristanište . Tu je bilo više građevina, o čemu danas svedoče preostali, ali nedovoljno istraženi tragovi. U poslenjoj etapi, radi zaštite pristaništa bila je izgrađena jedna poligonalna topovska kula.

     U septembru 2014. godine počela je restauracija utvrđenja. Posle godinu i po od početka radova probijen je tunel na novoj zaobilaznici kod Golubačke tvrđave. Posle više od 80 godina saobraćaja starom trasom, u aprilu 2016. je otvoren novi tunel koji vodi kroz brdo na kojem se nalazi utvrđenje. Na fotografiji ispod se vidi stari put koji vodi kroz Golubački grad.

     Čitav projekat rekonstrukcije, konzervacije utvrđenja, izgradnje apartmanskog naselja, pa amfiteatra sa 300 sedišta, unutar zidina, prijemnog centra, muzejskog, galerijskog i prostora za odmor... procenjeno je da će koštati oko 6 mil EUR. Sve projektovano moglo bi da se završi za tri godine, najmanje. 

     Tada bi, osim sa Dunava, Stari golubački grad mogao da se doživi i izbliza, a turistima bi bilo omogućeno raznovrsno osveženje, osmišljeni kulturni programi, pa čak i noćenje u restauriranom ambijentu od pre sedam vekova (računa se da je Stari grad nastao u drugoj polovini 13. i početkom 14. veka). Takođe, u sadašnjim tunelima Đerdapske magistrale biće posebno uređeni restorani i kafići, sa jelima i pićima po recepturama iz davnih vremena.