Rajkova pećina

Rajkova pećina je rečna pećina koja se nalazi u istočnoj Srbiji 2 km od Majdanpeka. Ukupna dužina svih pećinskih kanala iznosi 2303 metra. Od toga na rečni horizont otpada 1129 metara, a na suvi 1174 metra.
Tri rečice stvorile su ovu pećinu: Jankova, Paskova i Rajkova. Pećina sadrži čitav sistem dvorana, kanala i hodnika, a odlikuje se i pećinskim nakitom u vidu stalaktita, stalagmita, stubova od snežno belog kristalnog kalcita. Pećina sadrži dva horizonta,tj. ponorski i izvorski deo.

Rečni horizont prvi je istražio 1894. godine naš najveći geograf Jovan Cvijić. Rajkovu pećinu istražio je 1974. godine i uradio projekat za uređenje Dr. Radenko Lazarević. Pećina je dobila ime po hajduku Rajku, koji je u tursko vreme haračio, otimao zlato i blago od turaka i po legendi ga skrivao u pećini. 

Po svom bogatstvu pećinskog nakita, kalcijumne beline, koja skoro duž čitave dužine pećinskih hodnika prelazi u belo kristalno iskričenje, raznolikih pećinskih kada, ogromnog broja pećinskih draperija i stubova, sigurno je jedna od najlepših i najbogatijih pećina te vrste u Srbiji. Sva ostala nenavedena bogatstva pećine, a koja su dostupna pogledu svakog posetioca, takođe će samo navesti svakoga da kaže: "jedino iznenađujuća moć prirode je mogla akumulirati tako veliko bogatstvo na tako malom prostoru".

Mladi istraživači iz Valjeva na čelu sa Dr. Lazarevićem, uz pomoć SO Majdanpek, 12.9.1975. godine su svečano otvorili i učinili dostupnu široj javnosti ovu lepoticu istočne Srbije u Homoljskim planinama. 

12. septembar 1979. - Majdanpek. 

Spajanjem suvog i rečnog kanala dobija se kružna staza dužine čak 1410 m, dok je turistima za sada omogućen pristup od svega 633 m. Njen rečni horizont prvi je istražio Jovan Cvijić, a njegov rad nastaviće sedamdesetih godina 20. veka dr Radenko Lazarević u saradnji sa grupom speleologa iz Valjeva R.Lazarević, sa članovima Speloološke grupe iz Valjeva i S. Dozica iz Instituta za šumarstvo, istraživali su, u dva termina čitavu Rajkovu pećinu. U prvoj fazi istražen je ponorski, a u drugoj fazi izvorski deo pećine. 

Temperatura pećine je stalnih 8 stepeni celzijusevih, a  vlažnost vazduha 100% .

Rajkova pećina je rečna, protočna pećina; kroz nju protiče istoimena reka, koja polazi od Kapetanskih livada i posle površinskog toka, dugog 3.625 m ponire ispod vertikalnog krečnjackog odseka, visokog 50-100 m, na kontaktu kristalnih škriljaca i gornjejurskih krečnjaka. Pojavljuje se na koti od 427,58 m. Površinski teče 22,5 m i spaja se sa Paskovom rekom. Od njih dve nastaje Mali Pek.

Rajkova pećina sastojala se iz dve odvojene celine: Ponorske i Izvorske pećine, a svaka celina ima po dva horizonta: rečni i suvi.

Speleomorfoloske celine Rajkove pećine

Celine	dužina - m	površina- m²
Ponorska pećina	857,0	4.242,0
1.1 Rečni horizont	330,5	1.167
1.2 Suvi horizont	526,5	3.075,0
Izvorska pećina (sa Jankovom pećinom)	1.447,0	8.561,0
Rečni horizont	799,5	4.562,0
Suvi horizont	647,5	3.999,0
Ukupno:	2.304,0	12.803,0