Lazareva pećina

Lazareva (Zlotska) pećina, spada u najduže pećine u Srbiji. Nalazi se na istočnim padinama Kučaja. U Lazarevom kanjonu se nalazi još objekata koji zajedno sa ovom pećinom čine skupinu Zlotskih pećina. Za posete su otvorene Lazareva pećina i Vernjikica. Pećina je od Zlota udaljena 3 km, a od Bora 21 km.
Pećinu je izgradila podzemna reka koja i dalje protiče kroz nju.

Za vreme svoje vladavine Turci su biili zazidali ulaz, kako bi sprečili skrivanje hajduka i zbegova. Prva ispitivanja Lazareve pećine je izvršio [Feliks Hofman] 1882. godine. Sedam godina posle Hofmana, speleološka istraživanja objavio je i Jovan Cvijić. Turističko uređenje pećine je otpočelo 1953. godine.

Lazareva pećina se ubraja u grupu izvorskih speleoloških objekata. Ima dva kanala, od koji je stariji suv (fosilan), a mlađi rečni (aktivan). Pećinske kanale izgradila je pećinska reka. Ukupna dužina ispitanih kanala je 1.592 m. Od toga na “Glavni kanal” sa “Ulaznom dvoranom” otpada 623 m. Dužina suvih kanala i dvorana je 1.225 m, a periodično plavljenih 367 m. Ukupna površina podzemnih prostorija je 9.907 m2, a zapremina preko 52.000 m2.

Za posetioce je uređeno oko polovine istraženih kanala. Za turiste je zanimljiva “Ulazna dvorana”, kao prvi susret sa neobičnim svetom podzemne tišine i večnog mraka. “Glavni kanal” je poprečnog preseka, na nekim mestima je širok 10 m, a visok 18 m. Pećinskim nakitom su bogate “Koncertna dvorana” i “Dvorana slepih miševa”. Stalaktiti i stalagmiti, pećinski stubovi, draperije, bigrene i kalcitne kadice svih oblika i veličina zapažaju se svuda unaokolo, čineći prostor lepim i romantičnim. Najlepši i najveći primerci pećinskog nakita imaju i svoja imena: “Stogovi”, “Fontana”, “Plast”, “Bizon”, “Carska loža”, “Dirigent”, “Orkestar”, “Slapovi”, “Kula kneza Lazara” i dr.