Smederevska tvrđava iz vazduha

 

 

novo<<<<< Smederevo iz vazduha 2 - link >>>>>novo

Kada se pogled despota Đurđa zaustavio na Smederevu, smeštenom na granici Srbije prema Ugarskoj, da bi tu izgradio utvrđeni dvor, mesto je bilo poznati trgovački centar. Njemu je Đurađ dodao svojstva vojničkog, političkog i duhovnog centra.

Prirodni ugoa ušća Jezave u Dunav odgovarao je strategijskim zahtevima utvrđenja. Da bi se pojačala brana vodom, prokopana su dva široka i duboka kanala kojim su bili opasani Mali grad i Veliki grad sa strane koja nije bila zaštićena rekama. Tako da se tvrđava nalazila na ostrvu, što je bilo značajno za tadašnju odbranu.

Jedni izvori tvrde da je Smederevo podignuto sa odobrenjem sultana, dok iz drugih izlazi da sultan nije znao za zidanje tvrđave. Mogu se pronaći podrobniji podaci koji potvrđuju i jednu i drugu teoriju.

Prvo je podignut Mali grad na ušću Jezave u Dunav. U tom trouglu, bio je smešten dvor, sala za prijeme, kapela, prostorija za despota, zgrada za porodicu, pratnju i stražu.

Kod dodavanja velikog grada, despot je i dalje zadržao oblik trougla, mada nepravilnog oblika. Veliki grad ima 19 kula različitog oblika, dok Mali grad ima četiri kule koje razdvajaju Veliki grad. Turci su 1480. godine dodali tri topovske kule na uglovima tvrđave, a četvrtu na ulaznoj kapiji iz varoši.

Tu je i donžon, poslednja odbrana. On ima zidove debele preko četiri metra.

Unutrašnjost tvrđave, osobito Veliki grad, sakrivao je veliki broj gusto naseljenih kuća od drveta i bondruka. O crkvi koja se nalazila u Velikom gradu ne postoje podaci.

novo<<<<< Smederevo iz vazduha 2 - link >>>>>novo

Tara

Tara, planina i kraška površ u zapadnoj Srbiji iznad Drine, jugozapadno od Bajine Bašte. Najviši vrh je Zborište 1544 m. Oivičen je kanjonom reke Drine, na zapadu se nastavlja na planinu Zvijezdu, Veliki Stolac 1673 m, a ogranci mu se spuštaju ka Kremanskoj dolini i dolini Đetinje. Vazdušna banja i letovalište. 

Bilješka stena je udaljena od Predovog krsta oko 6km, na 1225m nadmorske visine. Odavde se pruža prelep pogled na jezero Perućac, reku Drinu i Bajinu Baštu.  Na ovoj lokaciji može se videti i Pančićeva omorika (relikt i endemit Balkanskog poluostrva). Međutim pančićeva omorika je ugrožena, u proleće 2013. godine je konstatovano značajnije sušenje, što pojedinačnih stabala, što stabala u grupama. U pitanju su bile jela, smrča, bor i pančićeva omorika. Konstatovana su i sušenja pojedinačnih stabala bukve, ali u znatno manjem obimu nego kod četinara. Sušenje je obuhvatilo sve starosne dobi, i starija i mlađa stabla. Zaključno sa 2013. godinom, od 23 000 uklonjenih stabala, oko 50 posto su bila osušena stabla, napadnuta potkornjacima.

Naziv vidikovca Banjska stena, potiče od naziva Banjskog vrela koje izbija ou podnožju vidikovca. Vrelo je bilo kraškog porekla sa temperaturom vode od 4 stepena celzijusa.

Banja (turska reč)- označana mesto sa toplom vodom. Stanovnici Tare su vodu sa vrela koristili i zimi jer je uvek bila topla voda. Banjsko vrelo je potopljeno izgradnjom jezera Perućac.

Ispod vidikovca se pruža Banjsko točilo, sipar, koji se u 19. veku koristio za transport drveta .Balvani su se otiskivali niz točilo do splavišta gde su se skivali u splavove koje su spuštali niz Drinu do Beograda.

Banjsko točilo je dugo 1300m i danas je obraslo rastinjem među kojima se nalazi veliki broj retkih biljnih vrsta karaktrističnih za sipare.

Selo Jagoštica je kraj Zapadne Srbije. Selo je razuđenog tipa, kuće grupisane u manjim zaseocima u tom arealu. Ima dobrih kuća i domaćinstava, ali... sve su tu stariji ljudi.
Od Perućca do Predovog krsta 16 km. Od Predovog krsta do Jagoštice 10 km. i od sela do kanjona Drine još kilometar i to je kraj putovanja. Odavde se lepo posmatra grandiozni kanjon Drine jedan od najlepših u svetu.

Kad se govori o kanjonu Drine, pretpostavalja se na dio toka rjeke od Višegrada do Perućca, a to je ustvari jezero Perućac. Drina od nastajanja, od Pive i Tare pa dalje pravi još nekih "proboja" kroz kamenite terene. Pravi kanjon Drine počinje od Višegrada i djelimično je potopljen jezerom Perućac.

Lazarev kanjon

Lazarev kanjon se nalazi u istočnoj Srbiji nedaleko od mesta Zlot. Lazarev kanjon je dobio ime po Lazarevoj pećini koja se nalazi na izlazu iz kanjona. Legenda kaže da su se posle Kosovskog boja, ostaci vojske, bežeći pred Turcima, sklonili su se u pećinu. Tu su živeli neko vreme, lovili po okolini i hranili se, o čemu svedoče kosti životinja, kojih ima svuda po pećini. Postoji i priča, da se pećina zove po nekom Lazaru, koji se u njoj krio od Tatara ili Turaka. U tursko vreme, pećina je bila zazidana da se ne bi mogli sklanjati hajduci i zbegovi.
Lazarev kanjon, deo istočnog Kučaja, usečen u krečnjačku Dubašničku površ, severno od Malinika. Nadovezuje se na pliće kanjone Mikuljske reke i na kanjon Demižlaka.

Lazarev kanjon je jedan od najneprohodnijih kanjona u Srbiji. Dugačak je 4,5 km, dubok 350 metara (prema Dubašničkoj površi), a 500 metara prema Makljeniku i najmanje širine 4 metra.
Lazarev kanjon je jedno od retkih staništa krimskog bora i u njemu živi divokoza i mnoge druge autohtone vrste životinja. Područje je pod imenom "Zlotska klisura" uvršteno u Listu značajnih ornitoloških područja Evrope. Floru Lazarevog kanjona odlikuje izuzetno bogatstvo i raznovrsnost, kao i endemičnost i subendemičnost. Na ovom području raste preko 80 drvenastih vrsta i oko 20% flore Srbije.

Zlotska klisura, zаštićeno prirodno dobro prve kаtegorije - jedаn od nаjimpresivnijih elemenаtа reljefа Kučаjа i jedаn od nаjznаčаjnijih centаrа biodiverzitetа nа Bаlkаnu, udaljeno je od Beograda 230 km, a od Bora 21 km. Nadmorska visina je 275-1158 metara.
Od ukupe površine spomenika prirode „Lazarev kanjon“, koja iznosi 1755,50 ha, pod šumama je 1018,50 ha. Ostale površine su goleti, kamenjari, livade i pašnjaci. Državnim šumama gazduje J.P. „Srbijašume“, Šumsko gazdinstvo „Timočke šume“ Boljevac, Šumska uprava Bor.

 Po lepoti i prirodnim retkostimа još je impresivniji kаnjon Mikuljske reke iаko nešto plići od Lаzаrevog kаnjonа. Jednа od mnoštva prirodnа аtrаkcijа ovih predelа zаustаvljа dаh: izolovаnа stenа u Mikuljskom kаnjonu „Kulа“, visokа 150 m.

Kula se nalazi na mestu gde se spajaju kanjon Mikuljske reke i kanjon Demižloka, na koje se nastavlja kanjon Lazareve ili Zlotske reke.

Kanjon Mikuljske reke

Područje obuhvaćeno spomenikom prirode „Lazarev kanjon“ odlikuje se pogatstvom izuzetnih prirodnih vrednosti:

- spletom krečnjačkih kanjonskih dolina impozantnih dimenzija i izrazitih morfoloških oblika.

- Brojnim i značajnim speleološkim objektima (više od 70 pećina i jama) u kanjonu Demižloka (24), Vejske reke (19) i Lazareve reke (19).

Po svim obeležjima najznačajnije su Lazareva pećina i Vernjikica.

 

Seoske crkve u istočnoj Srbiji

Seoske crkve u istočnoj Srbiji

Trška crkva se nalazi u nekadašnjem selu Trgu,4.5 kilometra severozapadno od Žagubice i posvećena je Rođenju Presvete Bogorodice (ranije svetom Nikoli), a danas je središte istoimenog ženskog manastira eparhije Braničevske Srpske pravoslavne crkve. Ne zna se ko joj je ktitor, niti kada je podignuta, pošto prvi pisani podatak potiče iz 1734. godine, kada je zabeleženo da je podignuta 460 godina ranije tj. 1274. godine Stilska analiza same crkve svedoči da potiče sa kraja XIII veka i da pripada Raškom stilu. Prema natpisu sa jedne kamene ploče, crkva je obnavljana 1430. godine, tokom otomanskog perioda se na defteru iz 1572. godine se pominje kao aktivan manastir, nakon čega porušena, da bi krajem XVIII veka, bila ponovo obnovljena. Poslednje prepravke i dogradnje, crkva je doživela 1860. godine, kada je radove finansirao trgovac iz Žagubice Lambra Đorđević, a tokom '80 godina XX veka su na njoj obavljeni konzervatorsko-restauratorski radovi, kojima je crkva poprimila svoj verovatan prvobitan izgled.

Trška crkva

Trška crkva je spomenik kulture od velikog značaja.

Crkva u Lučici

Crkva u Aleksandrovcu

Stara oreovička crkva posvećena je Uspenju Bogorodice i ubraja se u objekte narodnog graditeljstva. Izdužene je jednobrodne osnove, sa prostranom poligonalnom oltarskom apsidom na istočnoj strani i tremom na zapadnoj. Građena je kao čatmara, bez temelja, sa drvenom hrastovom gredom položenom direktno na zemlju. Unutrašnji prostor podeljen je na oltar, naos i pripratu. Zidovi su sa spoljašnje i unutrašnje strane omalterisani blatnim malterom i krečeni u belo.

Prema opisu iz 1860. godine crkva je bila pokrivena ćeramidom i imala je pod od tanke opeke. Danas je krovni pokrivač biber crep, dok je pod u oltaru od stare opeke, a u naosu i priprati od dasaka. Drvena pregrada koja je razdvajala pripratu od naosa nedavno je uklonjena, tako da je ovaj prostor postao jedinstven, ali sa vidljivim drvenim, konstruktivnim stubovima. Oltar i naos zasvedeni su koritastim svodom od profilisanog šašovca, dok je nad pripratom spuštena ravna tavanica. Na tremu se u središtu tavanice nalazi dekorativna rozeta.

Crkva u selu Oreovica je spomenik kulture.

Stara crkva brvnara u selu Četereže podignuta je 1805. godine i ubraja se u najstarije hramove ovog tipa. Nalazi se izvan naselja, pored puta Žabari – Petrovac na Mlavi. U prostranoj porti je 1854. godine sagrađena nova crkva i obe su posvećene Rođenju presvete Bogorodice.
 Crkva brvnara je 2000. godine porušena i na njenom mestu je napravljena nova sa armirano-betonskom skeletnom konstrukcijom i oblogom od drveta. Dimenzije ove crkve u osnovi su skoro iste kao i stare, ali je oblik potpuno promenjen. Nova crkva ima polukružnu apsidu i polukružni trem, veoma masivan, visok i strm krov, sa ublaženim nagibom široke strehe, zaobljen u delu oltara i trema i pokriven šindrom. Današnja crkva brvnara u Četerežu predstavlja umanjenu kopiju manastira Pokajnica i sa starom crkvom je vezuje samo mesto.

Crkva sv. Trojice - Četereže

Crkva sv. Trojice - Četereže

Crkva Svetog apostola i jevanđeliste Marka u Pankovu

Crkva Sv. Ilije u Zlotu